De Ross regel:

‘Altijd van

achteren naar,

voren schilderen'

"Eenmaal bezig genieten ze ervan om een paar uurtjes helemaal in het nu te zijn en niet bezig met andere zaken. Tegen mensen die zich aanmelden zeg ik zonder terughoudendheid: niet goed, geld terug. In al die jaren heeft niemand z'n geld teruggevraagd", aldus Nelie.

De relaxte overdracht van Bob Ross slaat aan bij allerlei soorten mensen en telkens nieuwe generaties. Sommige liefhebbers bekeken afleveringen van zijn schildershow The Joy of Painting. Anderen kenden de schilderende Amerikaan niet of nauwelijks, maar worden op sleeptouw genomen naar een van de vele Bob Ross workshops die in het land gegeven worden. Door docenten die precies in de vingers hebben hoe hun voorbeeld werkte.

Nat-in-nat

Een kwart eeuw geleden stierf de Amerikaanse tv-schilder op 2-jarige leeftijd aan de gevolgen van lymfeklierkanker. Maar de specifieke manier 5 van schilderen en opbouw van natuurlandschappen overleefde hem. De schildertechniek heet 'nat-in-nat' (ook wel alla prima). Kort achter elkaar verschillende verflagen op het doek of paneel aanbrengen, zonder die tussentijds te laten drogen. Na eerst een geprepareerde gladde basislaag van verf en lijnolie gaan de volgende lagen er snel overheen. De verf glijdt daarna met grote penselen en schildermessen over het doek, en vloeit mooi in elkaar over, terwijl de verflagen aangroeien. "Bij de laatst toegevoegde beeldelementen, boompjes op de voorgrond bijvoorbeeld, kun je van dichtbij echt reliëf zien", legt Nelie uit.

"Altijd van achteren naar voren schilderen", houdt Reginald zijn leerlingen altijd voor. Na de ondergrond volgt de lucht, dan de bergen en pas later komt de voorgrond aan de beurt, met bomen en boompjes, een huis, een weggetje of een rietkraag aan de rand van een watertje. "Van lichtere kleuren verder weg, naar krachtiger kleuren voor op het schilderij. Dat zorgt voor diepte", aldus Reginald. "Colorisch perspectief heet dat. De kijker ziet drie dimensies. Het oog wordt zo een beetje belazerd." De inzichten die worden opgedaan kunnen later net zo goed worden toegepast op een glooiend Toscaans landschapje als op een berggezicht.

Verkoop schildermaterialen

Het 'verdienmodel' van de wereldwijd opererende Bob Ross Ine. waar beide docenten hun opleiding deden, zit vooral in de verkoop van schildermaterialen: olieverf, paletten en penselen. Titaanwit, 'mountain mixture', phtaloblauw, Van Dyke bruin, kleuren die kijkers en cursisten wel kennen. "Ze zijn precies op elkaar afgestemd", aldus -Reginald. Met een goedkoop setje van een prullenwinkel kan het ook. Maar de

kwaliteit is naar het idee van de twee schilders minder en het gewenste effect is vaak matig. Tijdens workshops zijn de ‘echte' materialen aanwezig. "Alleen een schortje mee en een rol keukenpapier", zegt Nelie.

Toen zij haar eerste bescheiden Ross-advertentie plaatste, verwachtte ze er een man of vijf op. Maar al snel hadden zich 45 personen aangemeld, die ze noodgedwongen moest uitsmeren over meerdere sessies. Sindsdien 'draait' ze doorlopend Bob Ross. En Reginald heeft er zijn handen zo vol aan, dat hij recent nauwelijks tijd had om zich tussendoor te laten dotteren. Want kort na de ingreep waren er alweer drie sessies geboekt.

Waar Nelie met vijf tot maximaal twintig cursisten aan de slag gaat, heeft Reginald soms wel een groep van 85 aspirant-schilders onder zijn hoede. De grafisch vakman en ondernemer startte dankzij 'Bob' zijn tweede carrière en hoopt - hij is inmiddels 78 - nog jaren voort te kunnen.

Trainingscentrum

Wereldwijd zijn er duizenden officiële instructeurs zoals Nelie en Reginald, die hun werkwijze aanleren aan nieuwe cursisten. Zelf leerden zij het in het voor­malige Europese Bob Ross trainingscentrum in Roermond. Nelie werkte zelf al jaren in verschillende creatieve technieken. "Maar helaas heb ik ondervonden dat het moeilijk is om met wat regelmaat erin als reguliere kunstenaar m'n brood te verdienen. Daarom zag ik de Bob Ross-techniek als een fantastische aanvulling."

De opleiding tot instructeur bleek een van haar beste investeringen. Drie keer achtereen ging ze een week op training. Daar in Roermond ontmoette ze ook klasgenoot en huidige collega-docent Reginald Koé. Beide hebben hun Bob Ross-vaardigheden om weten te zetten in een florerende praktijk. Wat concurrentie betreft zitten ze elkaar niet in de weg.

Er is genoeg animo voor het 'Bob Rossen'. Familie- en vriend(inn)engroepjes, verjaardagsgezelschappen, advocaten, chirurgen en verpleegkundigen, beveiligers, bouwvakkers, ambtenaren, individuen die aarzelend voor het eerst de kwast ter hand nemen: allemaal worden ze, soms met de punt van de tong uit de mond van concentratie, over de streep getrokken.

Youtube en Vice

Het feit dat Ross' shows gratis streaming te zien zijn (o.a. Vice tv, Youtube), tempert de populariteit van het programma niet. Eerder omgekeerd, denkt Reginald: na het zien willen kijkers vaak ook pro-

In anderhalf á twee
uur is er door
iedereen resultaat

Te bereiken

beren of het écht klopt dat iedereen kan schilderen. En is dat zo?

"Ja", zegt Nelie. "Bij de een pakt het wat beter uit dan bij de ander. Maar in anderhalf á twee uur is er door iedereen resultaat te bereiken. Door onervaren mensen vaak nog meer, omdat zij onbe­vangen zijn en goed mijn aanwijzingen opvolgen."

Reginald kan dat uit eigen ervaring bevestigen. Hij vertelt dat hij eens een club van een groot beveiligingsbedrijf in de zaal had. "Daar was een geboren Amsterdammer bij, die bij binnenkomst meteen begon te mopperen. Hij dacht echt niet te kunnen schilderen. Als je dan aan het eind ziet dat zo'n man het goed heeft gedaan en misschien wel vaker wil schilderen, is dat mooi, niet? Daar doe je het toch voor?"